Column: Durven leren - leren durven

Lees hier de column van 4 maart 2025.

“Kom op, wees niet zo’n watje!” Het zijn woorden die soms zomaar uitgesproken worden. Op het schoolplein, in de speeltuin, in de klas of thuis. Snel en zonder er echt bij na te denken. En we kennen allemaal het gezegde: ‘schelden doet geen pijn’ en we weten ook dat dit niet waar is. Want woorden hebben een grote betekenis, vooral als het vaker gebeurt en je je steeds kleiner voelt. De pestkop steeds groter wordt en de drempel om iets terug te zeggen steeds hoger. En dan durf je al helemaal geen hulp te vragen aan een ander.

Eerder schreef ik over weerbaarheid. Over welke rol we als ouder hebben: beschermen of afschermen? Maar weerbaarheid gaat over nog zoveel meer. Het gaat over kracht. Het gaat over expressie. Durven spreken, durven kijken, durven zijn. Maar hoe leer je dat? Hoe doe je dat als het lastig is en over hele gevoelige onderwerpen gaat? Het kan met toneel.

Vaak denken we aan toneel als een avondje uit naar het theater. Maar het is ook een mooi instrument om gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken. Door bijvoorbeeld met een schoolklas te kijken naar een toneelstuk over pesten, kun je gemakkelijker bespreken wat er eigenlijk gebeurt. En toneel is niet alleen om naar te kijken of over te praten, maar vooral ook om te doen. Je kunt in de volle breedte oefenen met ‘durven’. Durven leren en leren ‘durven’. Toneelspelen dwingt je om ruimte in te nemen. Om een rol aan te nemen en die met overtuiging te spelen. In een veilige omgeving kan je experimenteren met je houding, stem en lichaamstaal zonder dat het echte consequenties heeft. Hoe voelt het om rechtop te staan? Hoe klinkt het als je met zelfvertrouwen spreekt?

Door bepaalde rollen te spelen kan het helpen om moeilijke dingen zoals bijvoorbeeld agressie en geweld beter te begrijpen. Door in de huid van een ander te kruipen – of dat nu de pestkop is of het slachtoffer – leer je verschillende perspectieven kennen. Het helpt je naar jezelf en de ander te kijken en de reden van het gedrag te begrijpen. Het helpt je om je in te leven in een ander. Hoe zal dit voor hem of haar zijn? En dat is niet alleen waardevol in het kader van pesten, maar op heel veel terreinen in het ‘echte’ leven.

Daarbij is toneelspelen ook gewoon heel erg leuk. Ik heb het jaren gedaan. Voor basisschoolkinderen, voor en met mensen met een verstandelijke beperking en voor volwassenen. Sprookjes, opvoedkundig verantwoorde stukken en heel serieuze toneelstukken. En ja soms moet je wel even een drempel over. Is het spannend om iets te doen waar je je onzeker over voelt. Even letterlijk in ‘andermans schoenen’ gaan staan.  Maar ik heb wel, mede door het toneelspelen, geleerd dat dit helpt om ook op een andere manier naar jezelf en anderen te kijken, te ervaren hoe het voelt om dader of slachtoffer te zijn.

Toneel is dus veel meer dan alleen een avondje uit, voor mij in ieder geval. Maar ook ‘gewoon’ dat avondje uit is natuurlijk heel erg leuk. Ik kijk er dan ook erg naar uit om binnenkort in Hattemerbroek te genieten van Toneelvereniging ‘Irene’. Een aantal avonden brengen zij het toneelstuk ‘De wolven komen’. Geweldig hoe ze avond aan avond de zaal vol krijgen. Wellicht bent u er ook bij. Of misschien voelt u nu wel dat dit het moment is zelf te gaan spelen en zelf een podium te nemen, in het theater of in ‘het leven’. Durf te leren en vooral: leer te durven.

Tanja Haseloop – Amsing
burgemeester