Column: Wat blijft als we opruimen?
Lees hier de column van dinsdag 14 oktober 2025.
Afgelopen weekend bezocht ik de theatervoorstelling 1825, De vergeten ramp. Een productie van Stichting 8081 en het Noord-Veluws Archief, gespeeld op de prachtige locatie van IJsboerderij Bonestroo. En wat was het indrukwekkend.
Het is de nacht van 3 op 4 februari 1825. De wind giert over de Veluwe, het water in de Zuiderzee stijgt steeds hoger. In de gemeenten Doornspijk en Oldebroek kijken mensen gespannen naar de dijken. En dan gaat het mis. Het water beukt door de kerkmuur van de Sint Ludgeruskerk en in één nacht wordt alles anders. 22 Doornspijkers en 7 mensen uit de gemeente Oldebroek overleefden deze overstroming niet.
In die stormnacht verloren mensen hun huizen, hun dierbaren, hun toekomst. Maar ze zetten de schouders eronder en gingen weer door. Tijdens de voorstelling voelde ik de kracht van die verhalen. Niet alleen de angst en het verdriet, maar ook de moed, de hoop en de verbondenheid. Wat bijzonder dat dit alles, tweehonderd jaar later, opnieuw tot leven komt. Dat de geschiedenis niet alleen in boeken of archieven blijft, maar dat we haar kunnen voelen, horen en zien.
De voorstelling is gebaseerd op echte ooggetuigenverslagen uit het archief. Dankzij het Noord-Veluws Archief zijn de levens van toen weer zichtbaar gemaakt. Verhalen van vissers, boeren, gezinnen. Mensen die niet opgaven, zelfs niet toen het water alles leek mee te nemen.
Het zet me aan het denken. We leven in een tijd waarin we veel opruimen. Gebouwen krijgen nieuwe functies, oude spullen gaan weg, archieven worden gedigitaliseerd. Dat is goed, we moeten ruimte maken voor de toekomst. Maar soms stel ik mezelf de vraag: hoe kunnen we dingen wegdoen, zonder de geschiedenis weg te doen?
Want herinneren is niet hetzelfde als vasthouden. Herinneren is begrijpen. Weten waar je vandaan komt. En dat kan helpen, op heel veel verschillende vlakken. En juist dat besef kwam bij me op toen ik daar zat, tussen de mensen uit onze dorpen, kijkend naar het spel dat onze geschiedenis tot leven bracht. Ik dacht aan al die verhalen die nog bewaart liggen. In de archieven, in oude brieven, in familieverhalen. Wat een rijkdom is dat.
Die rijkdom wordt bewaard en beheerd door het Noord-Veluws Archief. Documenten uit het verleden die verhalen vertellen en doorgeven van samenwerken, van de schouders eronder en zorg voor elkaar. Laten we ze niet vergeten. Niet om vast te houden aan wat was, maar om te begrijpen wie we zijn.
Tanja Haseloop – Amsing
burgemeester