De zelde taal

Lees hier de column van dinsdag 12 maart 2024.

Ik zal ma drek met de deure in huus valln. Het vult soms niet mee um mekaare te verstaon. Wie praot allemaole anders. Of langs mekaare henne. Hard, zachies, gauw, traog of binn’nsmonds.

Wie heb andere klankn en wie ontvangt die klankn ok anders en al gebruik wie dezelde woordn, zie betekent niet altied hetzelde.

Veur oe betekent te-mee iets anders dan veur mie. En zo geldt het veur heel veule woordn. Laot staon a’j het hebt over zin’n en hele gesprekkn. En det terwijl wie toch meestal in de zelde taal praot.

Wie verstaot mekaare dus lange niet altied. En det vult niet mee det zie’j overal. Bie huus, op de warkvloere, in praotprogramma’s  en ie ziet het vaste zo noe en dan in de raodzaal van ‘t gemeentehuus. Hoe kump det toch? Det vin ik eigenlijk bes interessant. Wie geef allemaole een andere weerde an woordn . Det doe wie zelf of wie heb het zo an-eleerd.

Ok al lees ie op Wikipedia wat een woord eigenlijk betekent wie kunt ok daor weer oonze eign weerde an geevn. Over de betekenis van woordn vult niet te twistn. Of misschien wel een bettien. Is’t tilln of beurn? ‘t Is immers allebeide goed Nederlands.

Ik kan mie ok goed veurstelln det het heel lastig is um, veural a’j older wordt, oonze taal te leern. En Nederlands is ok nog ies een hele muuilijke taal met ingewikkelde grammatica en eignaorigheedn. Maar ok as Nederlands oe moedertaal is mis ie nog wel ies woordn. Veural as ‘t giet um dialect of streektaal.

Zo verteldn een collega, die een paar jaor geleedn vanuut de stad naor ‘oonze’ umgeving verhuust was, een leuke anekdote. Heur zeuntien gonk sinds twee maond hier naor schoele en kwamp thuus met de volgende vraoge: “Mama, een lieveheersbeesien ku’j ok anders nuumn hè?”. De collega truk de wenkbrauwen en scholders op, zie wis het niet. “Ie kunt ok kukelusien zeggn“.

Een prachtig verbeeld van oonze lokale woordn en het deurgeevn daor van.

Natuurlijk is streektaal wel wenn, ie mutt’n der effn inkoomn. Sommige woordn bint ok niet echt te vertaaln maar lokaal weete wie precies wat er wordt bedoeld en e-vuuld. Het verbind ons met mekaare. Daorumme vin ik het ok belangrijk det het blef leevn en schrief ik disse keer, in de maond van de streektaal, mien column in dialect. Det doe ik niet zelf. Daorbie krieg ik hulpe van de vriejwilligers van de Oudheidkundige Vereniging “De Broeklanden“. Heel veule dank daorveur.

Ik ben neniejd of ie disse column zonder muuite kunt leezn of det er toch vertaalwerk neudig is. Want hoewel het oonze taal is, is ter soms naoslagwark neudig. Soms murre wie der achter koom’n wat er echt ezeg wordt . Wat de woordn betekent veur degene die ze schref of zeg. Dus lukt het oe niet disse column in de streektaal te leezn neemt dan gerust contact met mien op via burgemeester@oldebroek.nl zodet ik oe de originele versie kan stuur’n.

Laote wie oonze beste blievn doen um mekaare te verstaon.

Tanja Haseloop - Amsing
burgemeister